Zıtlıklardan Doğan Denge ve Mutlu Beslenme
Çin ve din kadar değer verdikleri felsefeleri, her zaman ve her dönem insanların ilgisini çekmeyi başarmış evrensel bir bütündür. Çocuk yaşta felsefe eğitimi alarak düşünsel anlamda insan yaşamını sorgulamaya ve dünyayı anlamaya çalışan Uzak Doğulular, Konfüçyus ve Buda gibi pek çok önemli filozofu ile hayatı yeniden anlamlandırmaya çalışırlar.
Bu büyülü anlam hazinelerinin içinde kendine büyük bir yer edinen Yin Yang, bir nevi denge kuramı olarak pek çok alanda düşünce ve fikrin merkezi olarak hemen hemen her ülkede kullanılır. Dengenin zıt kutuplardan geldiği inanışı ile Yin Yang; kadın – erkek, siyah – beyaz, doğum – ölüm, yer ve gök gibi zıtlıkları yaşamın gerekliliği olarak gören Çin felsefesine göre evrensel bir değeri yansıtır.
Yin Yang Nedir?
Her insan yaşadığı hayatın parçası olarak onu anlamaya çalışır. Çünkü insan ancak hayatı anladığında yaşam ile doğru bir ilişki içerisinde var olabilir. Hayat, güzelliklerin içinde bulunan çirkinlikleri ve çirkinlikler içerisinde gizlenen güzellikleri de fark ederek yaşama sanatıdır. Yin Yang felsefesine göre kişi ancak bu şekilde farkındalık yaşarken mutlu olmayı başarabilir.
Tıpkı cennet ve cehennem ikilisinin varlığı gibi ölümü de bu denli gerekli bulan felsefe, yaşanan hayatın değerinin anlaşılabilmesi için zıt unsurları kabullenmek gerektiğini vurgular. Yuvarlak bir siyah beyaz bileşimin simgesi ile dünyaya açılan Yin Yang anlamı iyilik içindeki kötülükleri ve kötülük içindeki iyilikleri yansıtır. Tabiatta her şey zıttı ile vardır.
Nesnelerin, canlıların veya düşüncelerin hem Yin hem de Yang görünümü olduğuna inanan teoriye göre, zıtlıkların birleşimi yaşamın kendisini oluşturur. Yin Yang teorisine göre gece olmadan gündüz, gündüz olmadan da gecenin açıklanması imkânsızdır. Tüm kainatın hatta insan bedeninin işleyişi dahi bu kurallara göre gelişir. Örneğin, kalp organ olarak Yin’i simgeliyor ise, Yang kalp krizini tetikleyen rahatsızlıkların dışa vurumudur. Bu nedenledir ki, doğu tıbbı beden ve psikolojiyi birlikte ele alır. Sağlık ve duygu yönetimi ile ilişkisi yakın olan Yin Yang, her şey olabileceği gibi olduğu küçük parçalar da başka küçük Yin ve Yanglara bölünebilir.
Teoriye göre doğadaki uyumun ayrılmaz parçası olan Yin Yang, dünyayı ve insanı açıklamanın Çincesi gibidir. Çin felsefesine göre dünya üzerinde sonsuzluktan sonra Yin ve Yang adlı zıt güçler var olarak enerjiyi temsil etmeye başlar.
Siyah ve beyaz bir amblem tarafından temsil edilen teoride Yin; koyu renkleri, karanlığı, dişiyi öne çıkartırken, Yang; açık renkleri, gündüzü ve erkeği simgeler. Erkek olmadan kadın, kadın olmadan da erkek olmaz anlamını veren amblemin ifadesi diğer tüm konulara uyarlanabilir. Yaşamak için sürekli birbirlerinin enerjisine ihtiyaç duymalarının nedeni de zaten birbirleri ile tamamladıkları dengedir.
Yin Yang Felsefesi ve Anlamı
Geleneksel olarak Yin Yang felsefesi, Çin’de ve dolaylı olarak dünyada tıbbi tedaviler bazında gıdaların ehemmiyetini çözebilmek için de kullanılır. Modern tıbbın çözemediği pek çok hastalığa çözüm bulan felsefeye göre, kimyasal analizi sorunun kendisinde aramak önemlidir. Zira yerel olarak üretilen bal poleni, bala alerjisi olan birini tedavi edebilir. Yaklaşık olarak 5000 yıl öncesinde yaratılan Yin Yang dengesi, insana dair ne varsa cevaplayabilecek niteliktedir. Bu nedenle de Çin tıbbı dahi Yin Yang teorisini uygular.
Çin’e göre, bir insanda Yin ve Yang dengede ise o insan sağlıklıdır. Özellikle insanın veya dünyanın dengesini bozmaya çalışan gıda, beslenme, iklim, duygu ve düşünce gibi kavramların üzerinde duran Yin ve Yang felsefesi için dengesizlik hastalığa işaret eder.
Yin Yang harmonisi genel olarak “Ateş, Ağaç, Metal ve Su” olmak üzere 4 pusula takip eder. Ağaç, ilkbahara yardım eder, Ağaç ateşe yardım ettiğinde yaz oluşur. Yin Yang kendi arasında döndüğünde metal sonbaharı çağırır, su ise kışı getirir ve bu şekilde mevsimler izah edilir. Her olguya karşı bir Yin Yang açıklama şekli bulunan felsefenin amacı insanın yaşamı çözebilmesi olarak görülür.
Yin Yang Felsefesinin Beslenmeye Etkisi
Çin tıbbının vazgeçilmez öğesi olan Yin Yang teorisinde her gıdanın bir enerjisi ve bütünleştiği faydası vardır. Sıcak besinleri Yang, soğuk besinleri de Yin olarak tabir eden felsefe içerisinde vücudun isteklerine cevap verilmelidir. Örneğin yaz mevsimi olarak adlandırılan sıcak mevsimlerde soğuk, kış olarak bilinen soğuk mevsimlerde ise sıcak beslenme ihtiyacının nedeni dahi Yin Yang’tır. Bu nedenle vücudun dengesi bozulmadan beslenme gerçekleştirilmesi faydalıdır.
Yin Yang felsefesine göre, ilkbahar alerjisini tetikleyen polen alerjisinin de en büyük nedeni beden dengesinin bozulmasıdır. Havada dolaşan Yang polenleri solunum yolu ile vücuda girdiğinde içerde oluşan aşırı Yang, Yin’in dengesini bozuğu için kişi hastalanır. Yang ile bedende görülen hapşırma, burun tıkanıklığı ve gözlerin akmasına çözüm olarak Yin alınması önerilir. Zira arıların çiçeklerden toplayarak yaptıkları bal, Yin’dir. Bu dikkat sayesinde polen alerjisine son verilebilir.
Yin Yang felsefesi beslenme şekline uygulandığında alınan Yin miktarı kadar Yang almak kişiye olumlu olarak yansır ve sağlığına etki eder. Örneğin, badem, elma, portakal, limon, muz, kereviz, balık, bal, mantar, çilek, domates, üzüm, mısır ve su gibi Yin gıda çeşitleri vücuda alındığı zaman et, yağ, tavuk, kahve, patates, hindi, ceviz gibi gıdalar da alınmalıdır.
Bu döngüye uyarak dengeli beslenen biri hem içeriden hem dışarıdan sağlıklı olarak nitelendirilir. Yine kişi zayıflık veya kiloluluk durumuna göre tam tersi beslenirse de kısa sürede sağlığına kavuşabileceği öngörülür. Yin Yang beslenme şekline göre aşırı Yang etkisinde olan kişiler Yin sebze ve meyvelerde tüketerek, Yin etkisinde ise de vücuda ısı ve enerji yükleyen Yang gıdalar ile denge sağlayabilir.
Yiyeceklerden elde edilen enerjiye önem veren Yin Yang öğretisinin beslenme şekline göre, kişi enerji ihtiyacını doğru karşılamalıdır. Daha hareketli bir kişinin Yin gıdalar ile daha az hareketli kişinin ise Yang gıdalarla beslenmesi enerji yönünden kişiyi dengede tutarak hasta olmasını önleyebilir.
Yin Yang beslenme modeline göre aşağıdakiler uygulanırsa doğru bir beslenme modeli yaşam şekline entegre edilmiş olur:
- Kişinin sağlıklı olmak için uyku düzenine saatine saatine uyması gerekir.
- Suyu ve güneşi yeterince ve doğru zamanda alması faydalıdır.
- Kişinin sindirim ve boşaltım sistemlerinin tam olarak eksiksiz çalışması önemlidir.
- Et yemeği ile patates püresi tüketmektense yeşilliği tercih etmek sindirim ve enerji açısından uygun görülür.
- Proteinli ve nişastalı gıdaların farklı öğünlerde alınmasını önerir.
- Doğru zamanda doğru gıdayı almak denge açısından önemli olacağı için kilo vermek isteyenlerin akşam yediden sonra bir şey yemesi önerilmez. Fakat çay çeşitlerinden tüketebilir.
- Öğünde önerilen 80’e 20 kuralına göre, besinlerden %20’si pişirilmiş ve işlem görmüş ise %80’i çiğ sebze veya meyve olması sağlıklı bulunur.
- Ekmek, pirinç gibi nötr gıdaların daha çok gündüz tüketilmesi önerilir.
- Kişinin duygusal durumu da Yin Yang felsefesine göre beslenmeye dolayısı ile de kiloya etki edeceğinden, mutlu olmanın ve mutlu beslenmenin diyetteki rolü büyüktür.
- Günün belli aralıklarında meditasyon yaparak var olan veya oluşabilecek stres türevlerini dinlenerek vücuttan atmak kişinin beslenmedeki enerjisini etkileyerek sağlığında olumlu ve olumsuz etkilerde bulunabilir.
Yin Yang Diyeti Nasıl Yapılır?
Hedef: Haftada 2 – 3 kilo
Günlük kalori: 1400 Kcal
- Kalori hesapları yapmadan, forma girmenizi sağlayan Çin diyeti basit bir temel ilkeye dayanır.
- Organizmamızda, tıpkı besinlerle olduğu gibi iki zıt enerji vardır: toprağa ve soğuğa bağlı dişi enerji. Yin ve gücü, ateşi temsil eden Yang. Yin, örneğin, peynirde, sebzelerde ve meyvede bulunur.
- Yang ise ette ve baharatlarda. Zayıflamak ve sağlıklı kalmak için bu iki enerjinin organizmada eşit oranda bulunması gerekir.
- Yang enerjisinin ağırlıkta olduğu insanlar besin yoluyla yin enerjisini güçlendirmelidir.
- Ya da tam tersi. Eğer bir besinden fazla miktarda ya da az miktarda alınırsa organizma bundan etkilenir.
- Sonuç olarak da kilo alınır ya da verilir, güçten düşülür. İdeal kiloya ve forma kavuşmak için neyi daha sık ve neyi daha az yemek gerektiğini bilmek gerekir.
- Çin diyetini uygulamanın bir başka nedeni de çok dengeli bir beslenme sunmasıdır.
- Bu diyette bol miktarda karbonhidrat, hububat ve sebze yenir.
- Yağ alımı ise en aza indirilir.
- Yalnız diyeti uygulamadan önce yin mi yoksa yang yapıda mı olduğunuzu saptamanız gerekir. Bunun için de testimizin soruların yanıt vermeniz yeterlidir.
Yin Misiniz Yang Mı?
Hangi besinlere ağırlık vermeniz gerektiğini bilmek için bu testi uygulayarak yapınızı belirleyin. Aşağıda sıraladığınız özelliklerin çoğu sizde varsa yin tipisiniz demektir. Bu durumda yang besinlere ağırlık vermenizi öneririz.
- Sakin, içe dönük, sessiz, oldukça pasif birisiniz.
- Ten renginiz soluk ve sık sık üşürsünüz.
- İştahınız az.
- Az sıvı alıyor ve genelde sıcak içecekleri yeğliyorsunuz.
- Metabolizmanız ağır çalışıyor.
- Kötü hazım ve kabızlık sorununuz var. Ve genellikle ayaklarda şişmeden yakınıyorsunuz.
- Genellikle kalçalarda, karında ve baldırlarda yağ birikimi oluyor.
- Eğer aşağıdaki özellikler size daha çok uyuyorsa yang tipisiniz demektir. Dengeyi sağlamak için yin besinleri yemelisiniz.
- Dışa dönük, dinamik ve çabuk öfkelenen birisiniz.
- Soğuğu pek hissetmiyorsunuz.
- Sık sık ve iştahla yiyorsunuz.
- Metabolizmanız hızlı ve çok enerji yakıyorsunuz.
- Karın kramplarından ve mide yanmasından şikayetçisiniz.
- Daha çok vücudunuzun üst kısmı şişmanlıyor.
Yin Besinler Listesi
- Peynir
- İnek sütü
- Yoğurt
- Sebze
- Bambu filizi
- Meyve
- Tatlılar
- Margarin
- Soya sosu
- Soğuk ve pişmemiş ya da haşlanmış besinler de yin besinlerdir.
Yang Besinler Listesi
- Et
- Balık
- Baharatlar
- Kahve
- Alkollü içkiler
- Ayçiçek yağı
- Soya yağı
- Tüm sıcak yemekler
Nötr Besinler
- Soya
- Fasulye
- Bezelye
- Nohut
- Ananas
- İncir
- Malta eriği
- Üzüm
- Bal
- Mısır özü yağı
1. Gün
- Sabah : 1 fincan yasemin çayı, 1 fincan Müslili süt.
- Öğle : 1 yumurta, domates, soya filizi ile hazırlanmış salata. Salatayı hafif soya sosu ve karabiberle tatlandırabilirsiniz. 1 sandviç ekmeği, 1 meyve
- Akşam : Mantarlı pilav, haşlanmış kuşkonmaz ve haşlanmış balık fileto.
2. Gün
- Sabah : 1 fincan kahve, 2 dilim etimek ve diyet bal.
- Öğle : Buharda pişirilmiş pilav, tavada sarmısak, kırmızı biber ve soya sosu ile pişirilmiş ıspanak ve soya filizi.
- İkindi: 1 meyve suyu veya 1 meyve.
- Akşam : Mantı çorbası. Meyve salatası.
3. Gün
- Sabah : 1 fincan sütlü kahve, 1 dilim ekmek, 1 meyve.
- Öğle : Buharda pişirilmiş soya soslu pilav, havuz rendesi.
- Akşam : Safranlı haşlanmış balık, soya filizi ve domates salatası, 1 sandviç ekmeği.
4. Gün
- Sabah : 1 fincan yasemin çayı, müslili süt.
- Öğle : Bezelyeli ve soya soslu spaghetti, müslili yoğurt.
- Akşam : Sebze çorbası, buharda pişirilmiş tavşan eti.
5. Gün
- Sabah : 1 fincan çay, müslili yoğurt.
- Öğle : Bezelye, domates ve biberle hazırlanmış soya soslu salata.
- Akşam : Mantı çorbası, Tavuk (göğüs eti), 1 meyve.
6. Gün
- Sabah : 1 fincan süt, 2 etimek, Diyet bal, 1 bardak meyve suyu.
- Öğle : Mantarlı pilav, buharda pişirilmiş sebze.
- Akşam : Mantı çorbası, tavuk (göğüs eti). 1 meyve.
7. Gün
- Sabah : 1 fincan kahve, 2 etimek, diyet bal, 1 meyve.
- Öğle : Buharda pişirilmiş sebzeli pilav, mantarlı dil balığı fileto.
- Akşam : Sebze çorbası, buharda pişirilmiş kuşkonmaz ve tavuk (göğüs eti)
Kaynak: www.diyetuzmani.com
